اتوماسیون صنعتی به عنوان یک سیستم مدرن و منطبق با جدیدترین نیازهای واحدهای صنعتی، همچون اکثر فرآوردههای متأخر استفاده چند منظوره دارد و می‌توان گفت طیف وسیعی از کاربردها را شامل می‌شود. از این رو این تکنولوژی نوظهور منحصر به یک یا چند فرایند صنعتی نمی‌شود و تمامی واحدهای صنعتی دخیل در فرایندهای تولید و ارائه خدمات می‌توانند از آن استفاده کنند. علاوه بر این، نه تنها واحدهای صنعتی، بلکه واحدهای خدماتی ارائه دهنده خدمات نیز به انحاء گوناگون قادر به استفاده از مزایای این تکنولوژی خواهند بود.
از سوی دیگر، موارد استفاده از این انواع سیستم‌ها و تجهیزات اتوماسیون صنعتی در هر واحد صنعتی مجزا نیز منحصر به یک یا چند دپارتمان مشخص نمی‌باشد، بلکه تمامی دپارتمان‌های یک واحد صنعتی یا خدماتی می‌توانند از این تکنولوژی جهت افزایش بهره وری، کاهش زمان هدر رفت و افزایش دقت و ضریب ایمنی کار بهره ببرند. با برشمردن برخی از کارکردهای این سیستم روزآمد می‌توان به طیف متنوع و گسترده خدماتی که این تکنولوژی در بر دارد پی برد.
از جمله کاربردهای ابزارهای اتوماسیون صنعتی می‌توان به اندازه‌گیری دقیق ابعاد و مقیاس‌های مختلف ذکر کرد. تجهیزات اتوماسیون صنعتی با استفاده از قابلیت‌های نرم‌افزاری و ضریب دقت بسیار بالا می‌توانند بهترین ابزار برای اندازه‌گیری و کنترل ابعاد، فشار، دما و سایر مشخصات فرآورده‌های صنعتی باشند. با استفاده از تجهیزات اتوماسیون صنعتی می‌توان از عملکردهای متنوعی نظیر اندازه‌گیری، پایش کمینه و بیشینه مقیاس‌های مختلف، کنترل و بازرسی و … بهره برد.
اندازه گیری دقیق: یکی از قابلیت‌های سیستم‌های اتوماسیون صنعتی اندازه‌گیری ابعادی دقیق و با تلورانس بسیار پایین است. این امر ضریب دقت فرایندها را بشدت افزایش داده و از بروز عامل خطای انسانی که بخشی جدانشدنی از فرایندهای صنعتی، خصوصاً در مورد اندازه گیری دقیق می‌باشد ممانعت می‌کند. برای مثال کنترل کننده‌های دما (Temperature Controllers) از ابزارهای اتوماسیون صنعتی می‌باشند که می‌توانند به صورت خودکار، بدون نیاز به نیروی انسانی فرایندهای افزایش یا کاهش دمای فرایندهای صنعتی را تحت کنترل قرار دهند. برای مثال در مواردی که دمای کوره لازم است از حد مشخصی فراتر نرود، می‌توان کنترل کننده دما را روی دمای مشخص تنظیم کرد. در این صورت بمحض افزایش دمای کوره سنسورهای کنترل کننده پیام را دریافت و به اپراتورهای ناظر اطلاع می‌دهند. چنان که آشکار است این فرایند نیاز به پایش مستمر دمای کوره توسط یک اپراتور مشخص را رفع میکند.
چنان‌که پیداست دپارتمان‌های متعددی در یک واحد صنعتی قادرند از مزایای این قابلیت در تجهیزات اتوماسیون صنعتی بهره ببرند. برخی از دپارتمان‌ها به شرح زیرند:
آزمایشگاهها: واحدهای صنعتی که دارای آزمایشگاهها می‌باشند بیشترین بهره را از مزایای سیستم اتوماسیون صنعتی خواهند برد. خصوصاً آن دسته از واحدهای صنعتی که با فرایندهای دقیق سر و کار دارند می‌توانند با بهره‌گیری از سیستم اتوماسیون صنعتی برای اندازه‌گیری ابعادی و اندازه‌گیری سایر مقیاس‌ها به طور گسترده از تجهیزات اتوماسیون صنعتی بهره ببرند.
کنترل کیفیت: واحد کنترل کیفیت که بررسی بازرسی و تأیید نهایی خروجی ایستگاه‌های کاری را بر عهده دارد نیز می‌تواند از طریق تجهیزات اتوماسیون صنعتی به بهترین نحو ممکن ایفای وظیفه نماید. این کار زمان هدر رفت فرایند بازرسی و ضریب خطای انسانی در فرایند را کاهش خواهد داد. خصوصاً آن دسته از فرایندهای صنعتی که تجهیزات اتوماسیون صنعتی خود حین فرایند تولیدی بازرسی مذکور را انجام می‌دهند بر بازده عملکرد کنترل کیفی فرایندها بسیار تأثیر‌گذار خواهد بود. برای مثال در صورتی که دمای کوره توسط سنسورهای کنترل‌کننده دما پایش شود، طبیعتاً دیگر نیازی نخواهد بود که واحد کنترل کیفیت نسبت به بازرسی خروجی فرایند از لحاظ صحت دمایی سخت‌گیری بخرج دهد. نکته آن‌که در صورت پایش به صورت اتوماسیونی عامل خطای انسانی واحدهای کنترل کیفی نیز مرتفع می‌شود.
تولید: بدون شک دیگر دپارتمانی که می‌تواند بیشترین بهره را از سیستم اتوماسیون صنعتی داشته باشد، واحد تولید است که فرایندهای اصلی واحد صنعتی را به عهده دارد. تنظیم سیستم‌ها و فرایندها به نحوی که نیاز به کمترین مداخله‌گری نیروی انسانی باشد، و استفاده از تجهیزات اتوماسیون صنعتی بمنظور بازرسی حین فرایند بدون شک بار بزرگی را از روی دوش پرسنل دپارتمانهای تولید برخواهد داشت. از آنجا که این دپارتمان مسئولیت اصلی تبدیل مواد و قطعات به محصول نهایی را دارد، استفاده از دقیق‌ترین سیستمها بیش از هر دپارتمان دیگری برای واحد تولید لازم است. بر حسب تجربه و تجزیه و تحلیلهای ارزیابی ریسک واحدهای صنعتی متعدد، می‌توان پی برد که اتوماسیون صنعتی چه تأثیر تعیین کننده‌ای در کاهش احتمال خطا، و افزایش اطمینان کار حین فرایند تولید را بهمراه داشته است. اصولاً اندازه‌گیری و پایش ابعاد و مقیاس‌ها، یکی از فرایندهایی بوده است که از دیرباز برای دپارتمانهای تولیدی دردسر ساز بوده است و به همین دلیل واحدهای برنامه‌ریزی صنعتی بر حسب قاعده دو عامل خطای نیروی انسانی و خطای ابزار اندازه‌گیری را به صورت پیش‌فرض جزو خطاهای رایج در واحد تولید مد نظر قرار می‌داده‌اند. اکنون و به واسطه ابزارهای اتوماسیون صنعتی این روند تا حد بالای رفع شده است و بدین ترتیب بر بهره‌وری و افزایش اطمینان خاطر در فرایندهای تولیدی بسیار افزوده شده است.
اتوماسیون صنعتی ابتدا به ساکن برای بسیاری از صاحبان صنایع، و خصوصاً آن دسته از فعالان صنعتی که به روشهای سنتی خو گرفته‌اند، فرایندی بی‌معنا و هزینه‌زا تلقی می‌شود. این نوع نقطه نظر نسبت به صنعت و فرایندهای صنعتی، قادر به درک ثمرات سیستم اتوماسیون صنعتی برای واحد خود نیست و از این رو معرفی و آموزش این تکنولوژی و آشناسازی فرآیندها یکی از وظایف فعالان حوزه اتوماسیون صنعتی می‌باشد. تشریح هر کدام از کارکردها و مزایای سیستم‌های اتوماسیون صنعتی یکی از اهدافی است که تا کنون در پیش گرفته و در ادامه نیز با تداوم این روند می‌کوشیم فعالان صنعتی را به استفاده از مزایای این سیستم‌ها ترغیب کنیم.

 کپی مطالب بالا با ذکر منبع بلامانع است.