اتوماسیون صنعتی یک فن آوری نوین و به روز در عرصه جهانی به شمار میرود که بنا به اقتضائات و الزامات دنیای جدید شکل گرفته و تکوین یافته است. در واقع روند شتاب گون پیشرفتهای صنعتی در کنار شکل گیری و تکوین اتوماسیون صنعتی، دو فرایند موازی بوده اند که به رشد و ارتقای یکدیگر کمک کرده اند. از سوی دیگر گسترش بازار و تسریع مبادلات کالایی و پولی در سطح جهانی، اتوماسیون صنعتی را به یک پدیده در حال جهش در بازار تولید و توزیع جهانی تبدیل کرده است. در ادامه به شرح برخی از عوامل بروز و تسریع این رخداد اشاره خواهد شد:
تغییرات در جغرافیای کسب و کار:
با مروری بر روند صنعتی شدن در دهه‌های اخیر پی می بریم که فن‌آوری های صنعتی در سال‌های اخیر به صورت فزاینده ای در حال فشرده سازی می باشند. دستگاه ها و فرآورده های صنعتی جدید دارای حجم بالایی از فرایندها در قالب‌ها و فضاهای کوچک و محدود هستند. برای مثال یک دستگاه تلفن همراه را فرض کنید که در آن طیف بالایی از کارکردها در قالب یک ابزار کوچک تجمیع شده است. از سوی دیگر گسترش بازار جهانی و تمایل کشورهای غربی به گسترش بازار جهانی محصولات، باعث رشد و گسترش فن‌آوری اتوماسیون صنعتی شده است. علی الخصوص تمایل فزاینده کشورهای آسیایی و آفریقایی به محصولات صنعتی و مصرفی مدرن، شرکت‌های تولید کننده تجهیزات اتوماسیون صنعتی را به گسترش بازار، گسترش دامنه محصولات، ابداع و نوآوری‌ها بمنظور ایجاد مزیت نسبی در فضای رقابتی و توزیع مراکز تجاری در این مناطق گردانده است.
البته این فضای مزیتی دوجانبه بوده و مراکز صنعتی و خدماتی کشورهای مذکور نیز از عواید اتوماسیون صنعتی و فواید آن برای محیط های کاری و زندگی شان بهره بالایی برده اند. استفاده از سیستم‌های مانیتورینگ و کنترلی در صنایع، بهره گیری از فرآورده‌های اتوماسیون صنعتی که مهارت و دانش فنی چندان بالایی را نیز نیاز نداشته و در عین حال پاسخگوی رشد و ارتقای ظرفیت‌های تولیدی مجتمع های صنعتی می‌باشد و مواردی از این نظیر را می‌توان نمودهای زنده ارتقای جایگاه اتوماسیون صنعتی در کشورهایی برشمرد که طی دهه های اخیر مراتب صنعتی شدن را طی کرده‌اند. بجای بهره‌گیری از ظرفیت‌های مکانیکی با هزینه بالا، سرعت پردازش پایین و قدرت مانیتورینگ ضعیف، طبیعتاً واحدهای صنعتی در نتیجه رشد بینش و نگرش فرایندی بر آن شده اند که از تجهیزات اتوماسیون صنعتی بهره ببرند. تجهیزات اتوماسیون صنعتی انعطاف و شناوری بالاتری داشته و مقرون به صرفه تر می باشند.
تجهیزات اتوماسیون صنعتی مناسب با فرایند رو به جهش رشد قابلیتهای ارتباطی و نرم افزاری در عرصه تولید و توزیع محصولات و خدمات نیز می‌باشند. توسعه فن‌آوری اطلاعاتی زمینه ظهور و پیشرفت صنعت اتوماسیون صنعتی را فراهم آورده است. به طور کلی می‌توان گفت بازار تولید و خدمات در سطح جهانی حرکتی آشکار به سوی اتوماتیزه شدن، انعطاف پذیر شدن و فشرده شدن فرایندها می رود و این عرصه، فضایی است که به تکوین و تکامل اتوماسیون صنعتی یاری می‌رساند.
پاسخگویی به نیازهای کنترلی صنایع:
با توجه به این که در ساز وکارهای سنتی تولید و خدمات فرایندهای کنترلی و تولیدی وابستگی بالا به فرایندهای مکانیکی بوده و نقش نیروی انسانی در آنها به صورت مشهودی بیشتر بود، بمنظور رفع عیوب و ایرادات تکرارشونده ناشی از این مکانیزم‌ها، گسترش فن‌آوری اتوماسیون صنعتی به عنوان یک راهبرد مد نظر قرار گرفته و به این ترتیب از طریق خودفرمان کردن فرایندها، و خصوصاً فرایندهای نظارت و پایش بخش زیادی از مشکلات سابق رفع گردیده است، به طوری که بسیاری از شرکت‌ها با بکار گیری تجهیزات اتوماسیون صنعتی توانسته اند خصوصاً نقش عامل خطای انسانی را به کمترین میزان خود کاهش دهند.
از این رو دیگر کمتر واحد تولیدی یافت می‌شود که بدون ایجاد مراکز تحقیق و توسعه، و بدون ارزیابی نقش فن‌آوری اتوماسیون صنعتی در ارتقای فرایندها بتواند در رقابت با تولید کنندگان یا ارائه دهندگان مشابه خدمات جایگاه خود را حفظ کند.
آنچه امروز واحدهای صنعتی از اتوماسیون صنعتی میخواهند را میتوان به شرح زیر برشمرد:
هوشمند کردن دستگاهها، به طوری که نقش عامل انسانی به حداقل رسیده و در عین حال فرایندها صحت و دقت خود را حفظ کرده و ولو افزایش دهند. PLC ها، سروموتورها، HMI ها و سایر فراورده های اتوماسیون صنعتی بهترین محصولات در راستای نیل به هدف مذکور می‌باشند.
بهبود ساختارها و کارکردها که همواره یکی از اصول راهبردی شرکت‌های صنعتی محسوب می‌شود. بهبود مستمر بخشی از نقشه راه هر واحد تولیدی محسوب میشود و در این راستا اتوماسیون صنعتی می‌تواند نقش حائز اهمیتی را ایفا کند.
بهینه سازی در طراحی و نرم افزار یکی دیگر از مواهب اتوماسیون صنعتی برای صنایع امروزی محسوب می‌شود که خود عامل رشد و گسترش دامنه اش گردیده است. تبدیل بسیاری از فرایندهای پیش‌تر مکانیکی و دستی به فرایندهای اتوماسیونی به وساطت نرم افزارها و طراحی‌های جدید، شرکت‌های پیشرو صنعتی را به بازنگری در فرایندهای طراحی و پایش جاری واداشته است. این موارد فعالان حوزه اتوماسیون صنعتی را به ارتقای فراورده‌های خود وا‌می‌دارد. بدون شک استفاده از تجهیزات اتوماسیون صنعتی جهت طراحی، برنامه‌ریزی، پایش و نظارت فرایندها بر تسهیل و شتاب بخشی به امور نقش حائز اهمیتی ایفا می‌کند و از این رو نیز اتوماسیون صنعتی ظرفیت لازم جهت رشد و ارتقا را داراست.
تخصصی شدن فرایندهای اتوماسیون صنعتی از دیگر جنبه هایی است که به رشد و گسترش این صنعت یاری رسانده است. پیش‌تر و در زمان شکل گیری، اتوماسیون صنعتی یک مجموعه هم‌تافته مرتبط به هم تلقی می‌شد اما امروز و به دلیل گسترش دامنه کاربردها و خدمات این فرآورده نیاز به چند شاخه ای شدن و تخصصی‌تر شدن فرایندها احساس می‌شود. از این رو بنظر می‌رسد در آینده بازار تولید و توزیع فراورده‌های اتوماسیون صنعتی گسترده تر، تخصصی تر و متراکم تر گردد. این مؤلفه به خودی خود در افزایش ظرفیت انتشاری فراورده‌های اتوماسیون صنعتی نقش تأثیر گذاری ایفا می‌کند و در آینده اثرات خود را بیشتر نمود خواهد داد.
پاسخ به نیازها در آینده:
از آنچه تاکنون شرح داده شد می‌توان پی برد اتوماسیون صنعتی یکی از کارآمدترین پاسخ‌ها به نیازهای صنایع در آینده خواهد بود. ظرفیت این تجهیزات در هماهنگ و همگن کردن فرایندها و زیر فرایندهای یک واحد صنعتی، تضمین دقت و ایمنی فرایندها بدون نیاز به نظارت مستقیم عامل انسانی، استفاده از به روز ترین ظرفیت‌های نرم افزاری بمنظور بهره وری امور، حداکثر بهره برداری سخت افزاری و نرم افزاری به منظور کاهش هزینه ها و زمان، تسهیل فرایندهای برنامه ریزی و طراحی، و شناوری و انعطاف بالا و قابلیت‌های چند کارکردی از جمله عواید مثبت رشد و تکوین فن‌آوری اتوماسیون صنعتی محسوب می‌شود که در سال‌های اخیر تأثیری مشهود در پیشرفت صنعت ایفا کرده است و امید می‌رود با تدوام این وضعیت جایگاه مناسب تری برای خود و صنایع وابسته به خود فراهم کند.

کپی مطالب بالا با ذکر منبع بلامانع است.