اتوماسیون صنعتی همچون هر فرآورده خدماتی دیگر، محصول تحولات عصر و صنعتی است که در نیاز به پاسخهای دوره جدید رشد و تکوین یافته است. از اواخر قرن پیشین، با تحول در فرآیندهای صنعتی و رشد بنگاههای تولیدی و خدماتی دارای طیف متنوع محصولات و خدمات ولو در ابعاد کوچک، نیاز به اتوماتیزه کردن فرآیندها به نحوی که پاسخگوی طیف متنوع محصولات و خدمات یک واحد باشد احساس شد. به فرآخور این نیاز اتوماسیون صنعتی رشد و بالندگی یافت. فرآیند تولید در گذشته معمولاً چارچوب ایستا و غیر متحولی داشته و از این حیث کنترل و تنظیم فرآیندها، ولو با هزینه و زمان بیشتر بخشی از فرآیندهای مستمر و تکراری واحدها محسوب میشد. اما امروزه به جهت گسترش تنوع محصولات بنگاههای تولیدی و شناور شدن فرآیند تولید، سپردن امور کنترل و تنظیم فرآیندها به سیستمهای اتوماسیون صنعتی به امری رایج تبدیل شده است، به طوریکه اکنون اتوماسیون صنعتی از لوازم و الزامات مجموعههای صنعتی بمنظور حفظ و ارتقای بازارشان محسوب میشود.
در دنیای امروز گستره نیاز به اتوماسیون صنعتی چنان فرا رفته است که شتاب تحولات و خلق و ابتکارات جدید در این حوزه از سایر صنایع پیشی گرفته است. روند بهینهسازی محصولاتی نظیر PLC، درایورها یا اینورتورها، سروو کنترلها، HMI ها و سیستمهای نرمافزای اتوماسیون صنعتی شتاب قابل توجهی دارد و تولید کنندگان معتبر جهانی نظیر امرن، یاسکاوا، فوجی الکتریک، میتسوبیشی، زیمنس و… در خلق و ابداع راهکارها و فرآیندهای نوین جهت جذب مشتری بیشتر رقابت فشردهای دارند.
از سوی دیگر توسعه صنایع به رشد و ارتقای محصولات اتوماسیون صنعتی کمک کرده است. برای مثال کنترل کننده های قابل برنامه ریزی یا PLC ها که تحولی بزرگ را در اتوماسیون صنعتی رقم زدهاند، ابتدائاً بمنظور جانشین شدن مدارهای منطقی رلهای طراحی و تولید شدند. اکنون PLC قابلیت انعطاف و تسهیل نرمافزاری فرایندها، دامنه کاربردی و ضریب دقت و اطمینان بیشتری از تماسگرهای رلهای دارند.
همزمان با تولید و ارتقای فنآوری PLC ما شاهد بکارگیری گستردهتر سیستمهای نرمافزاری کامپیوترها در کنترل و تنظیم فرآیندها و امور صنعتی را شاهد بودهایم. مینیکامپیوترها جایگزین اتاقهای کنترل قدیمی شدند و از طریق این تکنولوژی سیستمهای کنترلی توزیعشده (DCS) رواج یافت. بدون شک شکلگیری و توسعه فنآوریهای HMI یا رابط انسان و ماشین مرهون ترویج و فراگیر شدن سیستمهای کنترلی توزیع شده بوده است. به نحوی که امروز میتوان با استفاده از HMI ها بدون نیاز به دخالتگری مکانیکی و از طریق ساز و کارهای نرمافزاری، به سادهترین شکل ممکن فرآیندهای صنعتی را تحت کنترل و برنامهریزی در آورد.
در زمینه ابداع و تولید انواع سنسورها نیز سیستم اتوماسیون صنعتی کمک قابل توجهی به شرکتهای صنعتی نموده است. سنسورها با تغییر و تبدیل مقیاسها به واحدهای دیجیتالی در زمینه کنترل و پایش متغیرها نقش شایان توجهی ایفا کردهاند و تقریباً هیچ محصول اتوماسیون صنعتی وجود ندارد که از فنآوری و قابلیت سنسورها استفاده نکند. سنسورها بواسطه ابعاد کوچک و قابلیت تبدیل سریع مقیاسها در تسریع و پیشبرد روند فرآیندهای صنعتی حائز نقش مهمی هستند و از این حیث توسعه و ارتقای آنها به افزایش مشهود بهرهوری در واحدهای صنعتی انجامیده است.
علاوه بر این، مشخصات فنی اغلب فنآوریهای روز اتوماسیون صنعتی جذابیتهای ویژهای به آنها بخشیده است؛ حجم کوچک و در عین حال ظرفیت و سرعت پردازش بالا، سهولت در حمل و نقل و جابجایی آنها، دوام بالا و ماهیت چند کارکردیشان نکاتی است که نمیتواند از چشم صاحبان صنایع و تولیدکنندگان پنهان بماند.
با این همه، ما در نقطه پایان رشد و توسعه فنآوری اتوماسیون صنعتی نیستیم. ظرفیتهای گستردهای در این تجهیزات موجود است که افقی دراز مدت را برای تکامل اتوماسیون صنعتی ترسیم میکند. برای مثال تولید محصولات دارای عملکردهای مکانیکی که خود واجد فنآوریهای اتوماسیونی میباشند یکی از افقهای پیش رو خواهد بود. به عبارتی دیگر، تجهیزات اتوماسیون صنعتی دیگر نه همچون امروز بر فرآیندهای مکانیکی اضافه و کنترل و پایش را انجام میدهند، بلکه میتوانند در فرآیند ساخت و مونتاژ خود دستگاهها و ماشینآلات مکانیکی به عنوان اقسام و اجزای این دستگاهها روی مجموعه مونتاژ شوند. همچنین تسریع فرآیند پردازش تجهیزات اتوماسیون صنعتی، تقلیل ضریب خطا، کاهش حجم، ابداع و تولید تجهیزات اتوماسیون صنعتی جدید دارای قابلیتهای جدید یا ظرفیتهای کاربردی گستردهتر، بسط قابلیتهای نرمافزاری و مواردی نظیر آن همگی بخشی از افقی را ترسیم میکنند که صاحبان صنایع و شرکتهای تولیدکننده تجهیزات اتوماسیون صنعتی را به توسعه بیشتر این فنآوری ترغیب خواهند کرد.
از سوی دیگر بهرهگیری از ظرفیتهای تکنولوژیک نوین نظیر سیستمهای مونتاژ نانو، سنسورهای نانو، سیستم اینترنت فراگیر، و ایجاد شبکههای نرمافزاری تبادل اطلاعات ماشین به ماشین و… سایر ظرفیتهایی هستند که پیش روی فنآوری اتوماسیون صنعتی قرار دارند و بر این اساس این فنآوری جدید آیندهای پر رونق را انتظار میکشد. بر حسب اقتضائات جهان صنعتی امروز، اتوماسیونی شدن فرآیندها یکی از فرآیندهایی است که صاحبان صنایع برای تداوم بازار رقابتی خویش گریزی از آن ندارند. از اینرو تبدیل واحدهای صنعتی به شرکتهای تمام اتوماسیون چشماندازی است که صنعت امروز برای آینده خود متصور است و در این راه میکوشد حتی فرآیندهای مربوط به اتوماسیون صنعتی را تا به جای ممکن دپارتمانهای غیر تولیدی شرکتها نظیر واحدهای برنامهریزی، کنترل پروژه و فرآیندهای اداری تسری دهد. در این راستا تلاش جهت ترویج استفاده از ظرفیتهای این فنآوری در دستور کار ما قرار داشته و میکوشیم با معرفی، آموزش و مشاوره در خصوص قابلیتهای این تجهیزات و در نهایت ارائه و تأمین دستگاههای اتوماسیون صنعتی مورد استفاده واحدهای صنعتی نقش خود را در ارتقای صنایع کشور ایفا کنیم.
کپی مطالب بالا با ذکر منبع بلامانع است.